Drones of UAV’s (op afstand bediende kleine vliegtuigjes) worden steeds meer gebruikt binnen de archeologie. Niet enkel om mooie en overzichtelijke luchtopnames te maken, maar ook om een beter zicht te krijgen op de microtopgrafie van een site of landschap. In Monnikerede vertoont één specifiek veld immers een zeer opvallend en geaccidenteerd oppervlak met hoogteverschillen tussen 2m en 7m boven zeeniveau. Aangezien het weiland nog nooit mechanisch is geploegd, kunnen deze bulten waarschijnlijk gelinkt worden aan bewaarde archeologische overblijfselen net onder het oppervlak.

Jeroen De Reu piloteert de drone vakkundig boven de site.

Onderaan de drone (DJI Phantom 2) wordt een kleine camera bevestigd (GoPro Hero3). Vervolgens wordt het vliegtuigje in een systematisch patroon van parallelle lijnen over het weiland gevlogen. In een vlucht van 20 minuten kan het 3,5ha grote weiland volledig worden afgedekt met meer dan 2000 luchtfoto’s. Dat groot aantal foto’s is nodig om voldoende overlap tussen de foto’s te krijgen. Grote overlap tussen twee of meerdere foto’s zorgt er immers voor dat er geometrische en topografische data uit de foto’s gegenereerd kan worden. Om alle data op schaal te zetten en aan hun correcte geografische locatie te linken werden 72 grondcontrolepunten verspreid over het veld ingemeten. In gespecialiseerde software worden (1) de foto’s onderling verbonden, (2) de 3D-geometrie uit de verbonden foto’s berekend, en (3) alle data tot een 3D-model verwerkt. Uiteindelijk verkregen we een 3D-terreinmodel van de site, waaruit twee zeer gedetailleerde producten afgeleid kunnen worden: een hoogtemodel en een orthogonale luchtfoto (beiden met 3cm grondresolutie).

Bewerkingen van het hoogtemodel (links) en de orthofoto (rechts) brengen de archeologische sporen gedetailleerd in beeld.

Dit innovatief gebruik van drones heeft het maken van hoogtemodellen tot een hoger niveau getild en heeft ertoe geleid de microtopografie van een veld uiterst gedetailleerder in beeld te brengen. Naast de bevestiging van enkele eerder opgemerkte structuren, werden nog een hele reeks nieuwe, onbekende sporen nu plots ook waarneembaar. Overlangs wordt het veld gedomineerd door een lineaire ophoging: de linkerbuitendijk van het Zwin, of de Hoogstraat.Ten westen van de Hoogstraat vinden we de restanten van een omwalde hoeve. Ten oosten een snijdend grachtenpatroon dat misschien met havenwezen in verband kan worden gebracht. Het meest spectaculaire resultaat vinden we echter bovenop de Hoogstraat, waar we nu plots duidelijk de contouren van een klein fortje kunnen herkennen. Vermoedelijk is het te linken aan de militarisatievan de Zwinregio tijdens de Tachtigjare Oorlog. Andere hoogte- en kleurverschillen wijzen vermoedelijk nog op de aanwezigheid van straatjes, grachten en opgehoogde woonplatformen.

Een uitgebreid artikel over de methodologie en resultaten van deze microtopgrafische survey zijn gepubliceerd in Archaeological Prospection en vind hier terug op de website.

Voor meer info over het UAV-onderzoek van Jeroen De Reu: http://archaeology3d.org/